W poprzednim wpisie w tematyce krycia dachów poruszono między innymi kwestię połączeń na rąbki stojące czy leżące, a także problematykę mocowania arkuszy do podkładów. W poniższym wpisie ciąg dalszy o tym, jak powinno wyglądać pokrycie dachu, gdy w grę wchodzi blacha płaska stalowa.

Pokrycie dachu czteropołaciowego – jak układać arkusze?

Na dachach czteropołaciowych należy zaczepić rąbkiem leżącym dolnym pierwszy arkusz w rzędzie o rąbek leżący górny pasa okapowego albo rynny leżącej. Żabki, po uprzednim założeniu ich na rąbek górny ułożonego arkusza, trzeba gwoździami blacharskimi przybić do podłoża.

Na jedną krawędź arkusza w rąbku leżącym powinny przypadać dwie żabki. Oczywiście do podłoża należy je przybić blacharskimi gwoździami. Przy użyciu rąbka leżącego dolnego kolejny arkusz nasuwa się na odpowiednio przygotowaną górną krawędź arkusza. Opisane czynności należy powielać do momentu ukończenia w pełni rzędu. Żeby możliwe było wykonanie kalenicowego rąbka stojącego, wystarczy w każdym rzędzie zadbać o to, by ostatni arkusz górny był wysunięty z kalenicy na odległość mniej więcej 2,5 do 4 cm.

Jak zadbać o solidność połączenia, czyli młotek blacharski w akcji

Zaklepanie młotkiem blacharskim następuje, gdy cały rząd jest już ułożony. Zaklepaniu podlegają rąbki leżące górne i dolne, które zakłada się na siebie. Nieodzowne jest używanie podkładek stalowych. To one gwarantują dobrą jakość połączenia. Wspomniane podkładki wsuwa się pomiędzy podłożę a blachę zaklepywanego rąbka. W kolejnych rzędach arkusze zawsze układa się w kierunku kalenicy, od okapu poczynając.

Rąbki stojące a pokrycie dachu

Zanim arkusze się łączy, należy do podłoża przybić łapki. Rąbki stojące, których wysokość wynosi mniej więcej od 2,5 do 3 cm służą do łączenia dłuższych krawędzi, które do siebie przylegają. Trzeba sięgnąć po szczypce blacharskie, zaginadło i podbijak drewniany, by, po przeprowadzeniu odpowiedniego zagięcia wąsów, wykonać rąbki stojące.

W efekcie rąbki leżące pasów pionowych sąsiednich powinny po ułożeniu arkuszy blachy mijać się wzajemnie. W przypadku rąbków poziomych przesunięcie powinno powinno wynosić mniej więcej tyle, ile pół arkusza. Bezwzględnie musi przekraczać 10 cm. Te magiczne minimum w postaci 10 cm tyczy się także rabków stojących sąsiednich połaci dachu. W ich przypadku także przesunięcie jest nieodzowne. Dzięki temu można uniknąć pogrubienia kalenicy. Nie wolno doprowadzić do zejścia się ich w jednym miejscu kalenicy.

Rąbek kalenicowy – przebieg wykonania

Ważnym punktem podczas prac związanych z kalenicowym rąbkiem stojącym jest bez wątpienia określenie, jaki najczęściej w danych rejonach występuje kierunek wiatru. Wnioski w tym zakresie przydadzą się do ustalenia, w którą stronę powinien być ustawiony rąbek. Będzie to kierunek przeciwny do kierunku najczęściej występujących wiatrów.

Procedura wykonywania rąbków kalenicowych, czyli precyzyjne pokrycie dachu

Na początek należy zadbać o to, by odpowiednio przyciąć odgięte brzegi połaci lewej. Po tej czynności konieczne jest wykonanie połączeń we właściwej kolejności: najpierw części nie odgiętej na rąbek pojedynczy, następnie przyciętej na rąbek pojedynczy, która nie jest przycięta na podwójny rąbek. Omawiana procedura na tym etapie powinna obejmować położenie rąbka stojącego lewej połaci. Po tym zagina się arkuszy kalenicowe lewej połaci pod odpowiednim kontem, a odgięte brzegi arkuszy przykalenicowych podlegają spoinowaniu. Obie połacie łączy się na rąbek stojący podwójny.

Rąbki stojące przy okapie wykorzystuje się, gdy pas okapowy czy rynna nie mają zastosowania. Z dachami wielopołaciowymi ściśle związane są grzbietowe rąbki stojące. Są one bardzo zbliżone do kalenicowych odpowiedników.

Tajniki połączeń na rąbki stojące i zakłady

W kwestii pokryć, w których wykorzystuje się połączenia na rąbki stojące i zakłady należy wiedzieć, że arkusze łączy się w szwach – odpowiednio prostopadłych i równoległych. Tyczy się to dachów, które wyróżniają się dużymi spadkami i które kryte są blachami czarnymi albo ocynkowanymi.

Rąbki stojące i zakłady – pokrycie dachu o sporym spadku?

Technika obejmująca pokrycie dachu ma istotne znaczenie, gdy, ze względu na lokalizację, dach ten będzie narażony na duże skoki temperatur. Przed przystąpieniem do właściwych prac dekarz zagina arkusze blachy pod rąbki stojące wzdłuż dłuższych boków.

Dodatkowo należy pamiętać o delikatnym podgięciu dolnej krawędzi w dół. Ważne jest także takie przybijanie arkuszy do podkładu, by możliwe było wsunięcie stalowych języków między gwoździami. Przybijanie odbywa się wzdłuż krawędzi górnej. Tego typu rozwiązania chronią przed wiatrem, który nie będzie straszny mocnemu połączeniu. Tutaj mijanka gwoździ powinna odbywać się w odległościach nie mniejszych niż 10 cm.

Pokrycie kopuł i nie tylko – jak przebiega?

Wypada także nadmienić, że w procesie pokrywania kopuł oraz w ogóle dachów dwukrzywiznowych nieodzowny będzie rysunek przedstawiający, jak rozwija się pasmo, które jest ograniczone południkami rąbków, zwykle realizowanych w postaci stojących, prostopadłych do wieńca oporowego. Trzeba uwzględnić właściwy zapas, dzięki któremu możliwe będzie zwinięcie wspomnianego rąbka. Do wycięcia rozwinięcia można zastosować tekturę czy płytę pilśniową.

Kolejnym etapem będzie układanie arkuszy blachy, przy czym pamiętać trzeba o odpowiednich zakładkach. Do wycinania elementów składających się na pokrycie wykorzystuje się odrysowane na arkuszu rozwinięcie.

Pokrycie dachu w świetle połączeń na listwy i rąbki leżące

W pokryciach, w których stosuje się połączenia na listwy i rąbki leżące należy wyróżnić dłuższe i krótsze brzegi arkuszy. Pierwsze mają za zadanie łączyć listwy, drugie podlegają gięciu na rąbki leżące. Pod kątem 90 stopni zagina się krawędzie dłuższe blachy. W stosunku równoległości względem okapu powinny znaleźć się krótsze krawędzie.

Źródło: W. Martinek, Z. Michnowski, Dekarstwo i blacharstwo budowlane. Podręcznik dla szkoły zasadniczej, Warszawa 1999.