Sprzętem do robot blacharskich określa się szereg maszyn, narzędzi przeznaczonych do przeróżnych prac. Wyróżnić należy między innymi sprzęt do ciecia, trasowania czy łączenia blach. W poniższym artykule przybliżone zostaną urządzenia mające zastosowanie w procesie kształtowania arkusza blachy.

Omówienie poszczególnych urządzeń do obróbki blachy zacząć należy od narzędzi ręcznych. Wśród nich znajdują się młotki blacharskie. Produkowane są one z materiałów, które nie są w stanie spowodować uszkodzeń materiału poddawanego kształtowaniu. Z reguły narzędzia te wykonuje się z gumy lub drewna, które, co ważne, powinno być twarde i obrobione gładko.

Młotki przeznaczone do kształtowania blachy

Do blacharskich prac wykorzystuje się rożne rodzaje młotków. Wskazać należy:

• młotek prosty,
• młotek ścięty jednostronnie,
• młotek ścięty dwustronnie,
• młotek okrągły,
• młotek stalowy,
• kirka.

Pierwszy ze wskazanych typów to narzędzie o kształcie graniastosłupa. Jego krawędzie są delikatnie wyokrąglone. W drugim z wymienionych jedna boczna płaszczyzna jest nachylona do przeciwległej płaszczyzny. Kąt nachylenia jest tutaj ostry. Oba te młotki wyróżniają się takimi samymi wymiarami.

W młotku ściętym dwustronnie oczywiście każda z bocznych płaszczyzn jest nachylona do drugiej, także pod kątem ostrym. Łagodnie wyokrąglone krawędzie charakteryzują z kolei młotek okrągły, którego znakiem rozpoznawczym jest kształt baryłkowaty.

Kirka to określenie stosowane względem młotka, przy pomocy którego można zamocować żabki czy rynny. Narzędzie to produkuje się ze stali narzędziowej. Musi być ona kuta, gładko obrobiona i ostatecznie hartowana i odpuszczona. Warto również wspomnieć, iż kirka jest umieszczona w drewnianym trzonku, obrobionym, wykonanym z twardego drewna. By nie doszło do opadnięcia młotka, zabezpiecza go stalowy klin.

Kilka słów o kowadełkach i klepadłach

W procesie kształtowania i wygładzania blachy nieodzowne okazują się nie tylko młotki, ale także klepadła oraz kowadełka blacharskie. Z tych narzędzi można korzystać w dwojaki sposób. Po pierwsze istnieje możliwość trzymania ich w dłoni. Po drugie, wspomniane urządzenia można umieścić w imadle. Przy użyciu kowadełka blacharskiego można wykonać prostowanie, rozklepywanie czy zagięcie brzegu. Górna powierzchnia klepadła może być kulista, wklęsła, wypukła lub plaska.

Ręczne zwijanie blachy umożliwia dwuróg blacharski oraz okrąglaki drewniany czy rury stalowe. Dwuróg blacharski, czyli odmiana klepadła ma kształt odpowiadający kształtowi litery T. Dwuróg można umieścić w imadle. Z tego specjalnego rodzaju klepadła skorzystać można tez poprzez jego umieszczenie w kwadratowym otworze stołu blacharskiego.

Jeżeli kilka arkuszy blachy połączono ze sobą, do ich zginania, rozklepywania, a także rozłączania służy zaginadło blacharskie zwykle oraz kobyłka. Drugie z podanych narzędzi najczęściej jest użytkowana na dachach. Przy jej użyciu mogą być zawijane rąbki, które łącza arkusze blachy wykorzystane do wykonania pokrycia dachu.

Nieodzowny element warsztatu blacharskiego – szczypce

Warsztat blacharski wyposażony jest także w szczypce. Narzędzie wąskie nadaje się do podwyższenia krawędzi blachy. Przy jego użyciu można tez arkusz zlutowany docisnąć. Ten rodzaj szczypców przeznaczony jest także do zawijania drutu. Z kolei szczypce szerokie przydają się podczas prac dotyczących pokrycia dachowego. Pozwalają one zaginać arkusze.

Zwijanie blachy, czyli zwijarki w akcji

Na długiej liście rozmaitych prac w zakresie obróbek blacharskich znajduje się zwijanie blachy. Tutaj role wiodącą odgrywają oczywiście zwijarki. Tego rodzaju urządzenia służą nie tylko do blachy, ale także bednarki lub drutu. Jeżeli chodzi o zwijarki to wyróżnia się maszyny ręczne i mechaniczne, przy czym należy zaznaczyć, ze są one naprawdę powszechnie stosowane przez specjalistów z branży. Cieszą się uznaniem nawet w niewielkich warsztatach. Konstrukcja maszyn obejmuje część roboczą, która składa się z trzech podłużnych walców. Walce te są umieszczone na dwóch ramach, wykonanych z żeliwa. Ramy te łączą poprzeczne stężenia.

Jak działa zwijarka?

Arkusz blachy umieszcza się pomiędzy dwoma walcami. Ich ruch odbywa się przeciwbieżnie, w konsekwencji przesuwają w kierunku trzeciego walca blachę. To ten trzeci walec sprawia, iż arkusz podlega zwijaniu. W konstrukcji maszyny uwzględnia się dźwignię z zapadką, która daje możliwość ustawiania w określony sposób tego trzeciego walca. To, jak ustawiony będzie zginający walec, zależy od tego, ile wynosi średnica zwoju blachy. By osiągnąć zwój o mniejszej średnicy, należy podnieść walec zaginający. Opuszczając go, efektem będzie otrzymanie zwoju o dużej średnicy. Natomiast jeśli chodzi o górny walec, ten pełniący funkcję napędzającą, to jego ustawienie będzie pozostawało w związku z grubością arkusza blachy.

W budowie przyrządu do zwijania blachy uwzględnia się dwa wałki. Umieszcza się je w łożyskach. Wygiąć blachę można za pośrednictwem grubszego walka. Natomiast węższy przeznaczony jest do cienkich arkuszy. Wałek przekręca się przy użyciu korby, po uprzednim umieszczeniu blachy w szczelinie walka.

Krawędziarka, czyli ręczne lub mechaniczne gięcie blachy

Na ręczne i mechaniczne dzielą się także maszyny przeznaczone do gięcia blachy. Mowa o krawędziarkach. Lekkie urządzenia, wyposażone w napęd ręczny, nadają się do wykonywania obróbek blach o grubości do 1 mm. Maszyny z napędem mechanicznym, cięższe, z powodzeniem mogą być wykorzystywane do zaginania blachy znacznie grubszej. Krawędziarki występują w dwóch wersjach – przelotowej i nieprzelotowej. Rożni je listwa oporowa. A mianowicie – urządzenie przelotowe jej nie posiada. W maszynie nieprzelotowej listwa oporowa, która jest zlokalizowana w tylnej części urządzenia, charakteryzuje się ograniczonym przesuwem. Co to oznacza? Nic innego, jak to, ze arkusz można poddawać gięciu jedynie niedaleko jej krawędzi. Listwę oporową należy ustawiać w oczekiwanej odległości od krawędzi gnącej, po włożeniu arkusza – a tego dokonuje się jedynie od przedniej strony urządzenia.

Istotą działania krawędziarek jest kooperacja pomiędzy trzema uwzględnionymi w ich konstrukcji belkami. Każda z nich pełni inną funkcję. Górna ma za zadanie przyciskać lub zwalniać arkusz umieszczony pomiędzy nią, a górną belką. Porusza się ona po pionie. Belka dolna się nie rusza, to na niej jest umieszczona blacha poddawana obróbce. Wreszcie, belka gnąca, która się obraca, ma za zadanie doprowadzić do zagięcia materiału. Ograniczając ruch obrotowy, przez zastosowanie zderzaka, osiąga się oczekiwany kąt zaginania.

Żłobiarka wśród maszyn blacharskich

Maszyny do obróbki blachy to grupa urządzeń, która uwzględnia także żłobiarki. Maszyny te umożliwiają profilowanie i zginanie blachy. Lekkie urządzenia z reguły wyposażone są w napęd ręczny. Z kolei napęd mechaniczny zazwyczaj spotykany jest w maszyny typu ciężkiego.

Jak wykonuje się obróbkę przy pomocy żłobiarki?

Żłobienie czy zginanie blachy ma miejsce między krążkami. Wyróżnia je oczywiście odpowiednie wyprofilowanie. Są one umieszczone na końcach dwóch wałków. Wałki te poruszają się przeciwbieżnie, a umieszczone są w żeliwnej podstawie. Dolny wałek jest regulowany w płaszczyźnie poziomej. Natomiast przy wykorzystaniu regulatora oraz pokrętła, można podnieść lub opuścić wałek dolny. Wypada nadmienić, iż wałki napędzane są przez przekładnię zębatą. Tę porusza korba albo silnik elektryczny. Charakterystyczna dla konstrukcji żłobiarki jest także prowadnica oporowa. Znajduje się ona pomiędzy wspomnianymi wałkami i służy do podparcia materiału poddawanego obróbce, a także odpowiedniego jego ustawienia.

Jaki arkusz można poddać wyoblaniu?

Gdy kształtowanie dotyczy obracającej się blachy, przy czym nie następuje istotna zmiana w zakresie grubości arkusza, sprawdzają się wyoblarki. Na wrzecionie znajduje się wzornik. Wykorzystując tzw. wyoblak, przyciska się do tego wzornika blachę. W efekcie otrzymać można przeróżne powierzchnie obrotowe. Maszyna daje możliwość poddawania obróbce nawet bardzo głębokich elementów. Do opisanej formy kształtowania sprawdza się blacha stalowa, której grubość nie przekracza 1,5 mm. Wartość ta sięga 2 mm w przypadku arkuszy z miękkich metali nieżelaznych. Same wzorniki produkuje się z żeliwa, drewna, stali. Drewniane bywają bukowe albo klonowe, jednak zabezpiecza się je dodatkowo blacha stalowa, by były bardziej odporne.

Zastosowanie wyoblarek

Wyoblarki są wykorzystywane głownie przez wykwalifikowanych fachowców. Praca przy użyciu tej maszyny wymaga cierpliwości i czasu. Wbrew pozorom ta forma kształtowania blachy jest dosyć często wykorzystywana. Sprawdza się w procesie produkcji naczyń, kołpaków itp., które maja niecodzienne kształty.

Przygniatarka, czyli istotne usprawnienie pracy

Rolą różnego typu maszyn jest przede wszystkim usprawnienie prac ręcznych, poprzez ich przyspieszenie, udoskonalenie, ułatwienie. Świetny tego przykład stanowi przygniatarka. Przeznaczona jest ona do zaciskania złączy na rąbki. W konstrukcji tych urządzeń znaleźć można dwa rodzaje krążków, wprawiane w ruch dzięki przekładni zębatej wyposażonej w napęd mechaniczny. Pierwszy z nich ma za zadanie podtrzymywać zaciskana blachę. Drugi rodzaj z kolei przygniata złącze i odsadza je na jedna ze stron – wewnętrzną lub zewnętrzną.

Jak przebiega prostowanie blachy?

Prostowanie blachy to obróbka, do której przeznaczone są walcarki prostujące. Innym określeniem stosowanym względem tego urządzenia jest prostownica. Konstrukcja tego typu maszyn bazuje na walcach. Najpierw arkusz należy kilka razy przegiąć, do czego przeznaczone są pierwsze pary walców. Następnie konieczne jest wygładzenie blachy. Tu zastosowanie maja ostatnie pary wspomnianych już walców. Gdy prostowaniu trzeba poddać niewielki fragment blachy, procedurę można przeprowadzić na prasie przy użyciu prostowników.